Dit deden wij in 2019
RNH is een organisatie in transitie. De wereld verandert en wij veranderen mee. Eind 2017 zijn drie speerpunten geformuleerd die tot en met 2019 de interne managementagenda’s hebben gedomineerd. Alle in dat jaar gemaakte keuzes en genomen besluiten zijn eerst gewogen aan de hand van deze drie speerpunten. Dat zijn de verbetering van
- de planning- en controlcyclus;
- het omgevingsmanagement;
- de kwaliteit van de bestuurlijke besluitvorming.
Alle inspanningen moesten uiteindelijk ondersteunend zijn aan deze drie speerpunten. Dat impliceerde een sterke interne focus, maar meer dan in het voorgaande jaar werd tegelijkertijd de blik op de buitenwereld gericht. De interne veranderingen hadden immers een grotere externe slagkracht en effectiviteit ten doel.
Nieuwe organisatiestructuur
In het voorjaar van 2019 is besloten tot een reorganisatie die heeft geleid tot het samenvoegen van een aantal teams en afdelingen. Programmasturing vormt sindsdien samen met team Vastgoed de nieuwe afdeling Programmasturing en Vastgoed, team Toezicht samengevoegd met de afdeling Beheer tot de nieuwe afdeling Beheer en Toezicht, team Communicatie is samengevoegd met de afdeling Projecten en voert de afdeling de naam Realisatie en Communicatie, en de afdelingen Financiën en Bedrijfsvoering gaan voortaan samen verder onder de afdelingsnaam Middelen.
15-jarig jubileum RNH
Ons vijftienjarig bestaan bood een prachtige gelegenheid om onze herwonnen externe focus in te luiden. Kwamen in juli de personeelsleden bijeen voor een feestelijke middag in Het Twiske, in november was het tijd om de relaties de fêteren op een lustrumsymposium in de Expo Haarlemmermeer. Een kleine 200 professionals uit ons werkveld -waaronder recreatieschappen, gemeenten en provincie- verzamelden zich daarom onder de noemer Binnenstebuiten, een natuurlijke blik op recreatie in de metropoolregio met elkaar van gedachten te wisselen. De feestelijkheden bereikten hun hoogtepunt toen aftredend commissaris Hans Schipper de eerste RNH waarderingsspeld in ontvangst mocht nemen. Schipper stond indertijd aan de wieg van RNH en heeft zich de afgelopen zes jaar als commissaris verdienstelijk gemaakt voor onze organisatie.
Wij zijn er trots op te kunnen zeggen dat onze inspanningen niet voor niets zijn geweest. Eind 2019 hebben wij de verbeterpunten afgerond verklaard en drie nieuwe speerpunten benoemd. Onderstaand blikken wij nog eenmaal, per afdeling, terug op de wapenfeiten die in 2019 zijn gerealiseerd.
Programmasturing & vastgoed
Bestuursinformatie en dialoog met omgeving
In 2019 is substantieel meer tijd geïnvesteerd in het contact met bestuurders en participanten in de vijf recreatieschappen. Dat is niet onopgemerkt gebleven. Uit de Effectmonitor van Berenschot van januari 2020 bleek dat driekwart van de respondenten veranderingen ziet en deze vrijwel unaniem als positief ervaart. Ook is men positief over de kwaliteit van het omgevingsmanagement en de dialoog met de omgeving.
Het bestuurlijk portefeuillehouderschap -nu nog als pilot voor de visietrajecten en gebiedsontwikkelingsprojecten- is goed ontvangen en zal verder worden uitgewerkt met onder andere betere informatievoorziening.
Recreatieschap-overstijgende zaken zijn belegd bij de voorzitters welk overleg dit jaar een vaste structuur heeft gekregen met vier vergaderingen. In deze bijeenkomsten zijn onder meer afspraken gemaakt over de erfpachtdiscussie met Staatsbosbeheer en de verandering van de planning en control naar een rapportage die voldoet aan de richtlijnen van de BVV (Besluit begroten en verantwoorden).
Visie- en ambitietrajecten
De visie- en ambitietrajecten van de recreatieschappen prijkten in 2019 prominent op de RNH-agenda. In samenwerking met het architectenbureau UN-studio zijn voor alle vijf recreatieschappen spraakmakende inspiratiedocumenten opgeleverd. Deze bieden mogelijke denkrichtingen voor de te ontwikkelen visies en de korte- en langetermijn- gebiedsprogramma’s van de recreatieschappen.
De visie voor Spaarnwoude en het ambitiedocument van Twiske-Waterland liggen inmiddels ter inzage bij de gemeenteraden en provinciale staten. Ter vergroting van het draagvlak is voor Geestmerambacht een ‘swipocratie’ ingezet (een met Tinder vergelijkbare digitale participatietool, maar dan voor de openbare ruimte). Omdat het opstellen van deze beleidsdocumenten niet tot de normale werkzaamheden van RNH behoort, worden alle visietrajecten met behulp van diverse externe professionals uitgevoerd. De programmamanagers van RNH fungeren als opdrachtgever van deze trajecten.
Programmasturing
In 2019 had het team Programmasturing te maken met het vertrek van twee collega’s. Aanvankelijk is de vertrekkend programmamanager vervangen door een inhuurkracht, inmiddels is een programma-adviseur in deze functie benoemd. De strategische opdrachtgeversrol is hiermee weer volledig in handen van vaste krachten.
Vastgoed
Team Vastgoed had eveneens te kampen met het vertrek van een ervaren adviseur. De ontstane vacature is inmiddels ingevuld met een ervaren vaste medewerker. Per recreatieschap zijn vaste aanspreekpunten benoemd. Het team verzorgt inmiddels zelf alle administratieve taken, waardoor het niet meer afhankelijk is van het bestuurssecretariaat. Na de pensionering van RNH’s vaste jurist zijn zijn taken overgeheveld naar een adviesbureau met een eigen juridische backoffice. Hierdoor is bredere juridische kennis beschikbaar, zonder dat er altijd een beroep hoeft te worden gedaan op een kostbaar advocatenbureau.
Beheer & Toezicht
Beheer
De prestaties van RNH als gebiedsbeheerder steken positief af tegen landelijke referenties. Dat is ondermeer te danken aan de relatief nieuwe aanpak met gebiedsgerichte beheerplannen. Bovendien is door beter gebruik van de systemen de betrouwbaarheid van de beheerdata verder toegenomen. In 2019 hebben de diverse locatiebeheerders de plannen bijgewerkt en geactualiseerd. Dit biedt de diverse opdrachtgevers goed inzicht in kwantiteit, kwaliteit en kosten op zowel de korte als de lange termijn. Ondanks forse prijsstijgingen in de bouw en grond-, weg- en waterbouw (de gww-sector) blijven wij in staat de gewenste kwaliteit van beheer en onderhoud te leveren binnen de daartoe bestempelde budgetten.
Maatschappelijke relevantie
Niet alleen de betrokkenheid van de bestuurlijke omgeving van RNH neemt toe. Aan het groeiend aantal meldingen en contactmomenten merken de beheerders dat de participatiebereidheid groeit: bewoners, ondernemers, recreanten, maatschappelijke organisaties en groeperingen laten zich vaker horen. Daar worden zij ook toe uitgenodigd tijdens keukentafelgesprekken, dialoogdagen, informatie-, inspraak- en stakeholderbijeenkomsten, klankbordgroepen, meedenksessies, natuurplatforms, doe-dagen en vrijwilligersdagen, en zelfs ook bij planvorming en gebiedsontwikkelingen. Dit alles vergt een toenemende omgevingssensitiviteit, servicegerichtheid en samenwerkingsbereidheid van onze medewerkers.
Ook in 2019 is een aanzienlijk deel (ca. 10 procent) van het uitvoerende werk uitbesteed aan sociale werkbedrijven. De totale inzet van vrijwilligers is gelijk gebleven, al laat deze voor informatieboerderij Zorgvrij een stijging zien. De maatschappelijke stages door scholieren in het voortgezet onderwijs zijn op hetzelfde niveau gebleven als in 2018.
De besluitvorming rond het visietraject en uitvoeringsprogramma voor Spaarnwoude heeft ertoe geleid dat er nog geen koers voor informatieboerderij Zorgvrij is bepaald.
Organisatie
De verbinding tussen de decentrale locaties en de centrale organisatie is verbeterd. Dit is voornamelijk te danken aan het functioneren van de gebiedsteams en het beheerteam RNH. Laatstgenoemd team deelt best practices met elkaar en stemt regelmatig af over harmonisatie en standaardisatie, zoals -in 2019- van de technische inspecties. Tenslotte mag de bijdrage van het mt niet onvermeld blijven. De lijnen zijn verkort, onder andere doordat het mt regelmatig vergadert op één van de decentrale locaties, voorafgegaan door een informele lunch met de aanwezige medewerkers.
Beheeraspecten
Ook RNH krijgt vaker te maken met de gevolgen van klimatologische veranderingen: extreme droogte en wateroverlast wisselen elkaar in rap tempo af, zachte winters en hevige stormen laten hun sporen na in de recreatiegebieden.
Vrijwel alle gebieden maken deel uit van het Natuurnetwerk Nederland. Van beheerders vergt dat specifieke aandacht voor natuurdoelen en vergroting van biodiversiteit. Bovendien worden zij regelmatig geconfronteerd met overlast door blauwalg, woekerende waterplanten, eikenprocessierups en vogelgriep. Dit alles in combinatie met een veeleisende omgeving maakt het gebiedsbeheer tot een uitdagende én enerverende opdracht.
Toezicht
De toezichthouders van RNH zijn niet alleen regelmatig te zien in de vijf recreatieschappen, team Toezicht van RNH levert ook vergelijkbare diensten aan Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en enkele gemeenten. Door het vertrek van twee teamleden en de langdurige uitval van enkele medewerkers waaronder de teamleider, is de capaciteit in 2019 onder druk komen te staan. Helaas heeft dit er toe geleid dat RNH, ondanks de inhuur en inzet van flexkrachten, niet heeft kunnen voldoen aan de piekvraag naar toezicht in het recreatiehoogseizoen.
Als gevolg van de afwezigheid van de teamleider heeft de manager Beheer vanaf de zomer 2019 de honneurs waargenomen en gaandeweg de rol als verantwoordelijk leidinggevende ingevuld. In november 2019 is tijdelijk een parttime teamleider aangetrokken.
Medio 2019 is de vijfjarige categoriale aanwijzing van RNH voor het in dienst hebben van buitengewoon opsporingsambtenaren verlengd, maar zonder toekenning van korte wapenstok en pepperspray. Dit heeft het team niet onberoerd gelaten omdat daardoor de werkwijze moet worden aangepast. RNH heeft bij herhaling bezwaar aangetekend, maar nog zonder resultaat.
Realisatie & Communicatie
Projectsturing
Samen met de afdeling programmasturing en de gebiedsteams is de projectbeheersing verder aangescherpt. Er zijn heldere procesafspraken gemaakt over rol- en taakverdeling bij interne opdrachtverlening en er zijn formulieren ontwikkeld waarin de projectopdrachten worden vastgelegd. De hierin (vooraf) vastgelegde rapportagemomenten zorgen voor interne voortgangsbewaking en verbeterde monitoring van de gebiedsprogramma’s. Bovendien heeft ook projectsturing veel baat bij de eerdergenoemde pilot met bestuurlijk opdrachtgeverschap. Deze werkwijze wordt in 2020 verder geïmplementeerd.
Planeconomische kennis- en expertise
De nieuwe gebiedsvisies en daaruit voortkomende uitvoeringsprogramma’s vragen om specifieke kennis en expertise op het vlak van gebiedsontwikkeling en planeconomie. Het expertteam Locatie en Gebiedsontwikkeling is daarom in 2019 versterkt met een senior projectleider Gebiedsontwikkeling, met kennis en ervaring op het gebied van planeconomie.
Lancering communicatiehandboek
De huisstijl van de recreatieschappen, de afgelopen jaren stapsgewijs geïntroduceerd, is vastgelegd in een lijvig handboek. Dit naslagwerk, dat in de zomer is gepresenteerd, biedt uniformiteit en houvast bij de uitvoering van het communicatieopdrachten. Inmiddels is besloten ook de huisstijl van RNH te laten aansluiten op die van de recreatieschappen. Naar aanleiding hiervan en van het 15-jarig bestaan van RNH is het RNH-logo gerenoveerd. Ook heeft het team Communicatie een flinke inspanning geleverd om het lustrumsymposium tot een succes te maken.
Middelen
Financiën
Voor team Financiën heeft 2019 in het teken gestaan van twee grote verandertrajecten: de financiële administratie is zodanig aangepast dat het aansluit op de richtlijnen van het Besluit begroten en verantwoorden (de BBV) en de P&C-cyclus is anders ingericht. Beide trajecten zijn naar tevredenheid afgerond. De vernieuwde programmabegroting is het eerste zichtbare resultaat van de P&C cyclus. Verder is er nu structureel financieel overleg met de financiële experts van de participanten, waardoor de algehele kwaliteit van de financiële stukken is toegenomen. Dit is ook waargenomen door het ministerie van Binnenlandse Zaken.
P&O
In 2019 is de strategische personeelsplanning tegen het licht gehouden. Er is gekeken hoe het personeelsbestand zich in de komende 10 jaar ontwikkelt (uitstroom door pensionering) en hoe hier goed op kan worden geanticipeerd.
Huisvesting
RNH heeft in 2019 het huisvestingsplan afgerond en deels geïmplementeerd. Doel was om eenheid en herkenbaarheid te brengen in de uitstraling van de werklocaties. Daarnaast was het belangrijk om meer goed uitgeruste samenwerkingsplekken te creëren. Dit vroeg om een andere indeling en functionaliteit van werkruimtes. Om die reden zijn op het RNH-kantoor diverse digitale schermen opgehangen. Ook is het nieuwe beheerkantoor van Groengebied Amstelland ingericht op basis van de huisstijl van RNH.
Centrale inkoop
Met de centralisatie van het wagenparkbeheer is het eerste inkoopproces gecentraliseerd. Meer processen zullen volgen, met als doel om met gezamenlijke inkoop tot efficiency en schaalvoordeel te realiseren.
